امروزه هواپیما یکی از وسایل حمل و نقل آسان و سریع بین شهری و بین‌المللی است که در حمل و نقل مسافران و کالا نقش‌آفرین است. خطرات ناشی از استفاده این وسیله نقلیه بسیار پرهزینه و سنگین است.
بیمه”تعاون“ با بیمه‌گرهای دیگر به صورت اتکایی این خطرات را تحت پوشش قرار داده و جبران خسارت می‌کند.
انواع بیمه های هوایی در ارتباط با هواپیماهای مسافربری و باری، هلیکوپترها و انواع هواپیماها و وسایل پرنده سبک و فوق سبک را می توان به شرح ذیل تقسیم نمود که بیمه گذاران می توانند همه این پوشش ها را در قالب یک بیمه نامه خریداری نمایند:
1- بیمه های اجباری(قانونی):
پوشش بیمه های اجباری هر فروند هواپیما مطابق با دستور سازمان هواپیمایی کشوری ایران (ICAO) عبارتند از:
الف) بیمه مسئولیت قانونی شرکت های هواپیمایی نسبت به مسافران و خدمه پروازی:
بر اساس این پوشش، بیمه گر مسئولیت قانونی بیمه گذار را در ارتباط با صدمات مالی و جانی ناشی از حادثه وارد به مسافرین و خدمه پروازی، مادامی که به هواپیما سوار می شوند، در مدتی که داخل هواپیما هستند و یا در حالی که از هواپیما پیاده می شوند را تحت پوشش قرار می دهند. قابل ذکر است که هنگام تنظیم بیمه نامه می بایست به پیمان 1929 ورشو و پروتکل 1955 لاهه و نیز قانون دیات اسلامی توجه کامل داشت. همچنین بیمه گذاران در صورت توافق بیمه گر و همچنین تأیید سازمان هواپیمایی کشوری می توانند پوشش بیمه ای ارزانتری را برای وسایل پرنده و هواپیماهای شخصی فوق سبک خود نسبت به بیمه مسئولیت سرنشین ابتیاع نمایند که فقط صدمات ناشی از حادثه وارد به سرنشینان که منجر به فوت یا نقص عضو دائم می گردد را جبران می نماید که پوشش بیمه حوادث سرنشین نام دارد.
ب) بیمه مسئولیت شرکت های هواپیمایی نسبت به اشخاص ثالث:
اگر در اثر سقوط و یا برخورد هواپیما، اشخاص ثالث (به غیر از سرنشینان هواپیما) دچار خسارت شوند بیمه گر با توجه به شرایط بیمه نامه و بنا به تشخیص محاکم صالحه، خسارت مالی و جانی را تا سقف سرمایه بیمه نامه جبران خواهد کرد.
2- بیمه بدنه هواپیما:
در این نوع بیمه، بیمه گر مطابق با شرایط بیمه نامه کلیه خسارات کلی و جزئی وارد به بدنه هواپیما را پرداخت کرده، یا هواپیما را تعمیر و یا جایگزین می نماید.
مدت بیمه بدنه
مدت بیمه بدنه یک سال است که می‌تواند کمتر نیز باشد و براساس توافق بیمه گـر و بیمه‌گـذار تعیین می شود.
انواع بیمه هوایی
- بیمه فقط خسارت کلی
- بیمه ریسک های روی زمین
- بیمه قطعات یدکی
- بیمه از دست دادن منافع
- بیمه عدم النفع
-
بیمه مسئولیت هواپیما
- مسئولیت بیمه گـذار در برابر مسافران ، اشخاص ثالث ، موسسات حمل و نقل و صاحبان کالا که خسارت و زیان وارد در تاخیر و تحویل را نیز شامل می‌شود ، بر عهده دارد.
- مسئولیت مالکان و بهره برداران فرودگاه‌ها ، باند فرودگاه، نقل و انتقال چمدان و بار مسافران ، سر خوردن مسافر در محوطه لغزنده فرودگاه ، انفجار هواپیما هنگام سوخت گیری، تهیه و تأمین غذا ، تأخیر، مسمومیت غذایی، مسئولیت ناشی از استفاده از وسایل نقلیه موتوری (سواری ، اتوبوس وکامیون که در محوطه فرودگاه تردد می‌کنند) را تحت پوشش قرار می دهد.
- مسئولیت هواپیما در آشیانه و تعمیرگاه ، پارک هواپیما در آشیانه ، ریزش و خرابی آشیانه، سرویس و نگهداری هواپیما و مسئولیت در مقابل اشخاص ثالث را بر عهده دارد..
در زمان بیمه کردن بدنه و مسئولیت هواپیما چهار اصل زیر در نظر گرفته می شود
- نوع هواپیما
- خصوصیات، دانش فنی و ساعت پرواز خلبان
- موقعیت جغرافیایی که هواپیما در آن مناطق تردد می کند
بیمه هواپیما معمولاً برای موارد زیر به کار می‌رود:
- پرواز در خطوط هواپیمایی مجاز و به منظور فعالیت تجاری
- به عنوان هواپیمای شخصی ، مصارف کاری و تفریحی
- در مصارف علمی ، تحقیقاتی و عکسبرداری
- برای مصارف کشاورزی
- استفاده در مصارف صنعتی
- پوشش‌های بیمه بدنه هواپیما
پوشش‌های بیمه بدنه هواپیما
اگر چه خسارات رایج آتش‌سوزی، دزدی، طوفان و خسارات زمینی (تصادم در غیر مواقع پرواز) دارای پوشش است اما بیمه بدنه هواپیما به صورت تمام خطر است و به سه شکل زیر ارائه می شود…
- بیمه تمام خطر در زمانی که هواپیما در حرکت نیست : کلیه خسارات و فقدان فیزیکی هواپیما درزمانی که در فرودگاه (زمین) قرار دارد و از نیروی محرکه خود برای حرکت و جابجایی استفاده نمی‌کند، تحت این نوع بیمه پوشش می‌گیرد.
- بیمه تمام خطر بجز مواقعی که هواپیما در پرواز است : کلیه خسارات و فقدان فیزیکی هواپیما در روی زمین حتی خسارات زمان جابجایی هواپیما (taxing) شامل این نوع پوشش بیمه‌ای می‌شود.
- بیمه تمام خطر، بر روی زمین و در زمان پرواز : کلیه خسارات و فقدان ناشی از حرکت، توقف و یا جابجایی هواپیما بر روی زمین و در زمان پرواز مورد پوشش این بیمه قرارمی گیرد.
پوشش‌های بیمه مسئولیت هواپیما
جرح بدنی، به استثنای مسئولیت در قبال سرنشینان هواپیما
این نوع بیمه، بیمه‌گذار را در قبال اقدامات و دعاوی قانونی اشخاص ثالث برای مواردی چون جرح بدنی، بیماری، امراض و مرگ ناشی از حادثه (در قبال مالکیت، تعمیر و نگهداری و کاربرد هواپیما) با توجه به شرایط مندرج در بیمه نامه پوشش می‌دهد. در این نوع پوشش بیمه‌ای غرامت هر شخص در قبال خدمت و یا صدمات بدنی مشخص است و حداکثر تعهد بیمه‌گر برای خسارات ناشی از هر حادثه نیز معین است.
جرح بدنی سرنشینان هواپیما
در این نوع بیمه نامه بیمه‌گذار در قبال دعاوی و اقدامات قانونی ، سرنشینان هواپیما را در مواردی چون جرح بدنی، بیماری، امراض و مرگ ناشی از حادثه هواپیما با توجه به شرایط مندرج در بیمه نامه،مورد پوشش قرار می‌دهد. لذا غرامت هر شخص در قبال فوت و یا صدمات بدنی مشخص است و حداکثر تعهد بیمه گر نیز برای خسارات ناشی از هر حادثه معین شده است.
بیمه مسئولیت خسارات مالی
این نوع پوشش، بیمه گذار را در قبال دعاوی و غرامت‌های مالی ناشی از فعالیت‌های مربوط به مالکیت، تعمیر و نگهداری و یا کاربرد هواپیما تأمین می کند. حدود مسئولیت بیمه‌گر برای هر حادثه معین است.